Fluorouracil: Công dụng, chỉ định và lưu ý khi sử dụng

Fluorouracil, còn được biết đến với tên gọi FU hoặc 5FU, có tác dụng hợp nhất với các loại thuốc chống ung thư khác để điều trị nhiều loại bệnh bao gồm ung thư vú, ung thư vùng đầu và cổ, ung thư hậu môn, ung thư dạ dày và ung thư đại tràng.

Fluorouracil là một loại thuốc hóa trị còn được gọi là chất chống chuyển hóa đặc hiệu cho chu kỳ tế bào. Khi tế bào sử dụng chất này, quá trình trao đổi chất của chúng sẽ bị ức chế, làm cho chúng không thể phân chia. Cơ chế tác dụng của chất chống chuyển hóa là tấn công các tế bào ở những giai đoạn cụ thể trong chu kỳ, ngăn chặn quá trình nhân đôi và tăng sinh. Ngoài ra, chất chống chuyển hóa được phân loại theo thụ thể đặc hiệu mà chúng ức chế; trong đó, Fluorouracil thuộc loại chất tương tự pyrimidine vì can thiệp vào quá trình tổng hợp DNA và RNA.

Trong lĩnh vực y học, Fluorouracil được sử dụng như một loại thuốc chống ung thư. Các chỉ định sử dụng của thuốc Fluorouracil bao gồm nhiều loại ung thư phổ biến, đặc biệt là ung thư đại tràng, ung thư thực quản, ung thư dạ dày, ung thư tuyến tụy, ung thư vùng đầu và cổ, và ung thư vú. Đồng thời, thuốc Fluorouracil cũng có thể được sử dụng kết hợp với các chất chống ung thư khác như hóa trị hoặc xạ trị để tăng khả năng kiểm soát tế bào ác tính.

Thuốc Fluorouracil được sử dụng dưới dạng tiêm truyền và liều lượng thuốc sẽ phụ thuộc vào tình trạng sức khỏe và trọng lượng cơ thể của bệnh nhân. Bác sĩ cũng có thể điều chỉnh liều lượng nếu bệnh nhân có tổn thương gan, rối loạn chức năng thận, hoặc xuất hiện các biểu hiện bất thường trong kết quả xét nghiệm máu.

Khi sử dụng, thuốc Fluorouracil cần được pha loãng với dung dịch glucose, dung dịch natri clorua, hoặc nước trước khi tiêm. Việc tiêm có thể thực hiện thông qua đường tĩnh mạch bình thường hoặc thông qua đường nhỏ giọt khi truyền dịch.

Bệnh nhân cần thường xuyên kiểm tra máu trước và sau khi điều trị bằng thuốc Fluorouracil để đảm bảo rằng mức tế bào trong máu đang ổn định. Việc ngừng điều trị đôi khi cần phải được xem xét nếu mức bạch cầu và tiểu cầu giảm xuống quá thấp.

Không nên sử dụng thuốc Fluorouracil nếu bạn đang trong một số trường hợp sau:

• Dị ứng hoặc quá mẫn với Fluorouracil hoặc bất kỳ thành phần nào khác của thuốc
• Bị nhiễm trùng nặng (như Herpes zoster, thủy đậu)
• Khối u không ác tính
• Sức khỏe suy giảm do bệnh lý kéo dài hoặc các vấn đề khác
• Tủy xương bị tổn thương bởi các phương pháp điều trị khác (bao gồm cả xạ trị)
• Đang dùng brivudin, sorivudin hoặc các loại thuốc kháng vi-rút tương tự
• Suy gan cấp tính nặng
• Đang mang thai hoặc đang cho con bú

Trong quá trình điều trị thuốc Fluorouracil, bạn cần theo dõi những điều sau:

• Kiểm tra công thức máu. Nếu tế bào máu giảm quá, bạn có thể cần tạm ngưng sử dụng thuốc
• Loét miệng, sốt hoặc xuất huyết - những dấu hiệu này có thể là kết quả của tế bào máu thấp
• Thay đổi chức năng thận
• Dấu hiệu nghi ngờ tổn thương gan, bao gồm da và mắt vàng hoặc khó tiêu hóa
• Vấn đề tim mạch như đau ngực, thay đổi điện tâm đồ và tăng men tim, đặc biệt là đối với những người có tiền sử bệnh tim

Cần cân nhắc khi sử dụng thuốc Fluorouracil khi đang dùng các loại thuốc khác như methotrexate, metronidazole, canxi leucovorin, allopurinol, cimetidine, warfarin, interferon alpha 2a, cisplatin, phenytoin, và nhiều loại thuốc khác.

Tác dụng phụ của thuốc Fluorouracil thường có thể dự đoán về thời gian xuất hiện và mức độ nghiêm trọng. May mắn là có nhiều phương pháp để kiểm soát hoặc ngăn ngừa chúng. Những tác dụng phụ thường gặp (> 30%) bao gồm tiêu chảy, buồn nôn, loét miệng, giảm sức ngon miệng, thay đổi thị lực, và vị kim loại trong miệng khi sử dụng thuốc.

Tác dụng phụ ít gặp hơn (10-29%) bao gồm phản ứng da, tóc mỏng, và thay đổi móng. Rất hiếm khi, thuốc Fluorouracil có thể gây ra các vấn đề tim mạch như đau ngực, thay đổi điện tâm đồ và tăng men tim, đặc biệt là đối với những người có tiền sử bệnh tim.

Điều quan trọng là những tác dụng phụ này thường giảm sau khi hoàn tất liệu pháp hóa trị.

Nguồn tham khảo: webmd.com, chemocare.com, cancerresearchuk.org, medicines.org.uk