Thế giới ngày nay luôn căng thẳng, chúng ta phải đối mặt với những tình huống khó khăn như ứng phó với thiên tai, xung đột, thậm chí căng thẳng trong công việc, giao thông hàng ngày và trong các cuộc tranh cãi với gia đình. Lúc này, hạch hạnh nhân trong não phản ứng với tình trạng căng thẳng như một mối đe dọa về thể chất. Đôi khi chính chúng ta cũng có thể kiểm soát cảm xúc do hạch hạnh nhân để kiểm soát các phản ứng phi lý của bộ não.
1. Hạch hạnh nhân áp đảo tình cảm là gì?
Hạch hạnh nhân chiếm quyền kiểm soát - Amygdala Hijack là một phản ứng cảm xúc xảy ra trong cơ thể để đối phó với căng thẳng. Để hiểu rõ hơn về Amygdala Hijack hay cảm xúc áp đảo, chúng ta cần tìm hiểu về hoạt động của bộ não và đi sâu vào 2 phần cụ thể của não: hạch hạnh nhân và thùy trán.
1.1. Hạch hạnh nhân trong não là gì?
Hạch hạnh nhân trong não là một cụm tế bào hình quả hạnh nằm gần đáy não. Mọi người đều có 2 hạch hạnh nhân, mỗi cái ở mỗi bán cầu của não.
Hạch hạnh nhân giúp xác định và điều chỉnh cảm xúc, lưu giữ những kỷ niệm và gắn những kỷ niệm đó với những cảm xúc cụ thể (chẳng hạn như vui, buồn...) còn được gọi là những kỷ niệm xúc động.
Hạch hạnh nhân là một phần của hệ viền của não - một nhóm các cấu trúc phức tạp, liên kết với nhau trong não chịu trách nhiệm về các phản ứng liên quan cảm xúc và hành vi của một người.
1.2. Chiến đấu hoặc bỏ chạy
Hạch hạnh nhân cũng kích hoạt phản ứng chiến đấu hoặc bỏ chạy. Phản ứng này có thể giúp những người gặp nguy hiểm về thể chất ngay lập tức phản ứng nhanh chóng vì sự an toàn của họ.
Hạch hạnh nhân kích hoạt phản ứng chiến đấu hoặc bỏ chạy mà không cần chúng ta chủ động. Khi phần não cảm nhận được nguy hiểm, nó sẽ báo hiệu cho não bơm các hormone gây căng thẳng, chuẩn bị cho cơ thể chiến đấu để sinh tồn hoặc chạy trốn đến nơi an toàn.
Ngày nay, phản ứng chiến đấu hoặc bỏ chạy có nhiều khả năng được kích hoạt bởi những cảm xúc như căng thẳng, sợ hãi, lo lắng, hung hăng và tức giận.
1.3. Thùy trán
Để hiểu thế nào là hạch hạnh nhân chiếm quyền kiểm soát - Amygdala Hijack, chúng ta cần biết về phần thứ 2 của não: thùy trán - khu vực rộng lớn này nằm ở phía trước não của bạn.
Thùy trán cho phép chúng ta đánh giá cảm xúc của mình, sau đó sử dụng kinh nghiệm và phán đoán của mình để phản hồi một cách có ý thức.
Trong trường hợp bị đe dọa về thể chất, hạch hạnh nhân có thể chuyển sang phản ứng chiến đấu hoặc bỏ chạy, nhưng các thùy trán sẽ xử lý thông tin bạn nhận được để giúp bạn xác định xem mối nguy hiểm có thật hay không.
Đối với con người từ thuở sơ khai, phản ứng chiến đấu hoặc bỏ chạy là rất quan trọng. Tuy nhiên, ngày nay, bạn có nhiều khả năng gặp phải các mối đe dọa tâm lý hơn, chẳng hạn như áp lực và căng thẳng của cuộc sống hiện đại.
Trong cuốn sách “Trí tuệ cảm xúc: Tại sao nó có thể quan trọng hơn IQ” xuất bản năm 1995, nhà tâm lý học Daniel Goleman đã đặt tên cho phản ứng thái quá về cảm xúc này đối với căng thẳng là “sự chiếm đoạt của hạch hạnh nhân”.
Goleman cũng đề cập đến khái niệm trí tuệ cảm xúc (EI). EI có thể giúp mọi người quản lý cảm xúc của họ và hướng dẫn hành vi và suy nghĩ của họ. Trong trường hợp bị thạch sự chiếm đoạt của hạch hạnh nhân, EI có thể giúp bạn lấy lại quyền kiểm soát.
2. Các triệu chứng khi hạch hạnh nhân chiếm quyền kiểm soát - Amygdala Hijack là gì?
Các dấu hiệu phản ứng hóa học của cơ thể đối với căng thẳng là rất đặc biệt. Khi cảm thấy căng thẳng, não tự giải phóng hai loại hormone: cortisol và adrenaline. Cả hai loại hormone này, từ tuyến thượng thận, chuẩn bị cho cơ thể đối phó hoặc chạy trốn. Những hormone căng thẳng này mang đến một số lợi ích quan trọng để cơ thể đối phó với căng thẳng:
- Tăng lưu lượng máu đến cơ bắp, tăng sức mạnh và tốc độ cho chiến đấu hoặc chạy trốn
- Mở rộng đường thở để hít thở và sử dụng nhiều oxy hơn
- Tăng lượng đường trong máu cung cấp nhanh lượng năng lượng
- Làm giãn đồng tử để cải thiện tầm nhìn và phản ứng nhanh hơn
Khi hormone này được tự giải phóng, chúng ta có thể gặp một số hiện tượng như sau:
- Tim đập nhanh
- Bàn tay ướt đẫm mồ hôi
- Da ẩm ướt
- Nổi da gà trên bề mặt da
Hạch hạnh nhân chiếm quyền kiểm soát - Amygdala Hijack, có thể gây ra hành vi phi lý, khiến bạn bối rối và hối hận.
3. Làm thế nào để ngăn chặn hạch hạnh nhân chiếm quyền kiểm soát?
Hạch hạnh nhân chiếm quyền kiểm soát là một phản ứng tự động của cơ thể. Mặc dù vậy, chúng ta vẫn có thể ngăn chặn hạch hạnh nhân chiếm quyền kiểm soát. Bạn cần phải cố gắng có ý thức để vô hiệu hóa hạch hạnh nhân và kích hoạt thùy trán với tư duy hợp lý, logic.
Khi cảm thấy đe dọa hoặc căng thẳng mạnh, hãy nhận biết cảm giác của cơ thể và những gì đang xảy ra. Đây là phản ứng tự động của cơ thể bạn. Hãy kiểm tra cảm xúc và triệu chứng thể chất nếu có. Khi cảm thấy phản ứng này lần nữa, hãy nhận biết nó và cố gắng lấy lại quyền kiểm soát. Nhắc nhở bản thân rằng đây chỉ là phản ứng tự động, không phải là phản ứng hợp lý nhất.
Sau khi bình tĩnh hoặc cảm thấy ít căng thẳng hơn, hãy kích hoạt vỏ não của mình. Bắt đầu suy nghĩ về những gì kích hoạt phản ứng và cảm giác của bạn. Xem xét các lựa chọn phản hồi hợp lý nhất, nhưng nếu vẫn cảm thấy xúc động, hãy để mình thêm thời gian.
Trong thời gian căng thẳng mạnh, hơi thở có thể là công cụ mạnh mẽ. Hãy cố gắng làm chậm lại bằng cách tìm nhịp điệu tự nhiên và bình tĩnh. Tập trung vào cảm giác khi hít thở và thở ra. Khi hạch hạnh nhân đã trôi qua, hãy xem lại những gì đã xảy ra. Nhận ra các dấu hiệu cảnh báo và yếu tố kích hoạt sẽ giúp bạn xử lý căng thẳng từ đầu.
Hiểu rõ nguyên nhân kích hoạt là cách tốt nhất để ngăn chặn hạch hạnh nhân chiếm quyền kiểm soát. Sử dụng chánh niệm để kiểm soát phản ứng của cơ thể. Căng thẳng cảm xúc và tinh thần có thể kích hoạt hạch hạnh nhân. Khi bắt đầu cảm nhận triệu chứng, hãy ghi lại. Phản ứng của hạch hạnh nhân thường xuất phát từ cùng một loại cảm xúc (căng thẳng, tức giận, hung hăng), nhưng nguyên nhân kích hoạt có thể khác nhau cho mỗi người.
Đây là những bước đầu tiên của chánh niệm. Chánh niệm giúp bạn nhận biết cảm xúc và yếu tố kích hoạt. Bạn sẽ học cách phản hồi một cách hợp lý và logic. Đây là cách để bạn lấy lại quyền kiểm soát từ hạch hạnh nhân và trao nó lại cho vỏ não trước.
Thực hành chánh niệm cần thời gian. Khi bạn bắt đầu, có thể cảm thấy khó tập trung vào cơ thể và cảm xúc. Thực hành thường xuyên sẽ giúp bạn dễ dàng hơn. Quan trọng nhất, hãy thực hành không chỉ khi bạn trong trạng thái xúc động mạnh. Cách tốt nhất để tập trung khi thực hành chánh niệm là tập trung vào hơi thở. Hít thở và thở ra, chú ý cảm giác không khí đưa đến và cảm nhận cách cơ thể phản ứng với không khí.
Học cách tránh yếu tố kích hoạt sẽ ngăn chặn hạch hạnh nhân chiếm quyền kiểm soát cảm xúc của bạn. Chánh niệm giúp bạn làm chậm và kiểm soát phản ứng cảm xúc.
Khi cảm xúc được làm dịu, bạn có thể sử dụng lý trí và logic để suy nghĩ về tình huống. Điều này giúp bạn có nhiều lựa chọn phản hồi và chọn cách thích hợp nhất.
Sử dụng phương pháp thiền hoặc kiểm soát hơi thở để điều chỉnh năng lượng cơ thể. Điều này giúp bạn ứng phó với căng thẳng hoặc đe dọa một cách bình thường.
\nĐể đặt lịch khám tại viện, vui lòng gọi\nHOTLINE\nhoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY.\nTải và đặt lịch khám tự động qua ứng dụng MyMinprice để dễ dàng quản lý và đặt hẹn mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.\n