Trước áp lực từ công việc và cuộc sống, nhiều người đang đối mặt với tình trạng căng thẳng tinh thần. Đáng chú ý, tình trạng này đang trở nên phổ biến hơn, có thể gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng đối với sức khỏe cả về thể chất lẫn tinh thần.
1. Bệnh căng thẳng tinh thần là gì?
Căng thẳng tinh thần (stress) là cảm xúc do những bất ổn về mặt tinh thần. Khi gặp căng thẳng, cơ thể sẽ phản ứng lại bằng cách tiết ra hormone, kích thích hệ thần kinh giao cảm gây tăng nhịp tim, thở nhanh. Nhiều nghiên cứu cho thấy căng thẳng tinh thần là một trong những nguyên nhân gây mất ngủ (căng thẳng tinh thần mất ngủ).
Tình trạng căng thẳng thường xuyên sẽ sản sinh các gốc tự do gây ảnh hưởng tới các cơ quan trong cơ thể, đặc biệt là não bộ. Các gốc tự do có thể tấn công tế bào thần kinh, gây tổn thương, hình thành mảng xơ vữa hoặc huyết khối. Bên cạnh đó, não bộ là cơ quan điều hòa hai trạng thái thức - ngủ. Do vậy, căng thẳng tinh thần có thể gây chứng mất ngủ hoặc ngược lại.
2. Nguyên nhân gây căng thẳng tinh thần
Nguyên nhân khiến tình trạng căng thẳng tinh thần trở nên nghiêm trọng có thể xuất phát từ thói quen, lối sống thiếu khoa học ở người bệnh. Cụ thể:
- Cuộc sống quá áp lực: Những áp lực, căng thẳng trong công việc và cuộc sống khiến cơ thể dần mất đi sự cân bằng. Điều này gây tác động mạnh mẽ tới hệ thần kinh trung ương, đặc biệt là não, gây mất ngủ, đau đầu căng thẳng tinh thần;
- Sử dụng thiết bị điện tử quá nhiều: Xã hội phát triển đồng nghĩa với thời gian làm việc và giải trí cùng các thiết bị điện tử tăng lên đáng kể. Tác hại từ ánh sáng xanh của thiết bị điện tử kết hợp với áp lực công việc lớn khiến chúng ta dễ bị căng thẳng tinh thần;
- Cơ thể mệt mỏi: Sự mệt mỏi, dồn nén sẽ khiến cơ thể suy kiệt. Khi đó, não bộ và các cơ quan trong cơ thể không thả lỏng được, dẫn tới căng thẳng tinh thần, rối loạn giấc ngủ,...;
Suy nhược tinh thần: Những chấn thương tâm lý kéo dài như tình trạng stress, shock tinh thần,... sẽ khiến người bệnh bị căng thẳng, lo âu. Điều này nếu không được giải quyết sớm mà vẫn kéo dài dễ khiến người bệnh bị ức chế, suy nhược cơ thể trầm trọng, làm rối loạn hoạt động của hệ thần kinh, gây chứng mất ngủ.
3. Tác động của căng thẳng tinh thần là gì?
Căng thẳng tinh thần ảnh hưởng đến sức khỏe cả về thể chất và tinh thần. Chi tiết như sau:
3.1 Hậu quả về sức khỏe thể chất
Tâm trí và thể chất có mối liên kết sâu sắc. Khi bị căng thẳng tinh thần, các vấn đề về sức khỏe thể chất có thể nảy sinh. Cụ thể, tác động của căng thẳng tới sức khỏe thể chất bao gồm:
- Tác động đến tim mạch: Căng thẳng tinh thần có liên quan trực tiếp đến tăng nhịp tim, lưu lượng máu, giải phóng chất béo triglyceride và cholesterol vào máu. Ngoài ra, căng thẳng còn có thể gây béo phì hoặc thúc đẩy việc hút thuốc lá, tăng nguy cơ mắc bệnh tim. Cảm xúc căng thẳng có thể dẫn đến nhiều vấn đề nghiêm trọng với tim, bao gồm cơn đau tim;
- Liên quan đến tiểu đường: Căng thẳng tinh thần có thể làm nặng thêm bệnh tiểu đường theo 2 hướng. Thứ nhất, căng thẳng khiến người bệnh hình thành thói quen xấu như ăn uống không lành mạnh và không kiểm soát. Thứ hai, căng thẳng cũng có thể làm tăng nồng độ glucose trong máu ở người bệnh tiểu đường tuýp 2;
- Áp lực lên hen suyễn: Căng thẳng tinh thần có thể làm trầm trọng tình trạng hen suyễn. Có nghiên cứu cho thấy căng thẳng mãn tính ở bố mẹ có thể tăng nguy cơ hen suyễn cho con cái;
- Nguy cơ béo phì: Căng thẳng tinh thần khiến cơ thể tích tụ mỡ ở vùng bụng (do cơ thể sản xuất nhiều hormone cortisol hơn bình thường), gây ra nhiều vấn đề về sức khỏe;
- Đau đầu: Căng thẳng tinh thần thường là nguyên nhân gây đau đầu, đau nửa đầu;
- Vấn đề về hệ tiêu hóa: Mặc dù căng thẳng không gây vết loét ở đường tiêu hóa, nhưng có thể làm trầm trọng hóa tình trạng viêm loét. Đây cũng là nguyên nhân gây bệnh trào ngược dạ dày - thực quản và hội chứng ruột kích thích;
- Lão hóa sớm: Có nhiều bằng chứng cho thấy căng thẳng có thể tác động tới ngoại hình. Căng thẳng tinh thần có thể làm tăng tốc độ lão hóa 9 - 17 năm so với bình thường;
- Những vấn đề khác: Bệnh tâm thần, bệnh phụ khoa, bệnh tình dục, bệnh cơ khớp, mệt mỏi toàn thân, dễ bị dị ứng hoặc mắc bệnh truyền nhiễm,...;
- Giảm tuổi thọ: Nghiên cứu chỉ ra người thường xuyên trải qua cảm xúc căng thẳng khi chăm sóc người bệnh có tỷ lệ tử vong cao hơn so với người không phải chăm sóc ai cùng độ tuổi.
3.2 Hậu quả về sức khỏe tinh thần
Ngoài những ảnh hưởng đáng kể về thể chất, tình trạng căng thẳng tinh thần có thể gây ra một số tác động tiêu cực về tinh thần như:
- Rối loạn tâm lý: Căng thẳng mãn tính có liên quan đến trầm cảm và lo âu cùng với các triệu chứng sợ hãi, nhạy cảm, hoảng loạn vô căn cứ,... Một nghiên cứu chỉ ra rằng nguy cơ mắc trầm cảm ở những người chịu căng thẳng vì công việc cao hơn 80% so với những người ít căng thẳng;
- Rung rinh, mất ngủ: Khi gặp áp lực hoặc căng thẳng, não bộ sẽ tiết ra nhiều hormone gây khó chìm vào giấc ngủ. Mất ngủ kéo dài có thể làm cản trở quá trình phục hồi và sửa chữa tổn thương trong cơ thể, gây tụt canxi, run rẩy, co quắp,...;
- Bệnh Alzheimer: Căng thẳng tinh thần có thể làm nặng bệnh Alzheimer, làm tăng tốc độ tổn thương não. Khi phải đối mặt với căng thẳng thường xuyên, nguy cơ mắc bệnh Alzheimer, co rút não, mất trí nhớ, suy giảm miễn dịch,... cũng tăng lên. Việc giảm thiểu căng thẳng có thể làm chậm tiến trình này.
4. Phương pháp vượt qua, kiểm soát căng thẳng tinh thần
Để giảm bớt căng thẳng tinh thần, người bệnh cần tuân theo những hướng dẫn sau đây:
4.1 Thay đổi lối sống và công việc
- Xây dựng thói quen ngủ đúng giờ, không ngủ trưa quá lâu, điều chỉnh chu kỳ sinh học phù hợp;
- Dành thời gian nghỉ ngơi, thư giãn hợp lý, tránh làm việc quá đà;
- Phân bố công việc hợp lý để đảm bảo có giấc ngủ đủ mỗi đêm (trung bình 6 - 8 giờ);
- Giảm thời gian sử dụng thiết bị điện tử, đặc biệt là trước khi đi ngủ;
- Tập thể dục đều đặn, có kế hoạch;
- Thư giãn tinh thần qua việc nghe nhạc, đọc sách, thiền,... trước khi đi ngủ để ngủ ngon hơn.
4.2 Thay đổi chế độ ăn uống
- Bổ sung vào chế độ ăn uống các loại thực phẩm giàu vitamin như quýt, cam, nho, dâu tây,... để làm sạch tâm trí;
- Tránh thức ăn cay, nhiều dầu mỡ, khó tiêu hóa, rượu, bia, cà phê,... vì có thể làm tăng tình trạng mất ngủ và căng thẳng tinh thần;
- Sử dụng trà thảo mộc như trà gừng, trà mật ong, trà tâm sen,... để cải thiện chất lượng giấc ngủ và giảm căng thẳng.
4.3 Thăm khám chuyên gia Nội thần kinh
Ngoài việc thay đổi lối sống và chế độ ăn uống, người bệnh cần tới gặp bác sĩ chuyên khoa nếu cảm thấy triệu chứng căng thẳng tinh thần không cải thiện. Việc kiểm tra định kỳ và đánh giá chính xác tình trạng căng thẳng rất quan trọng. Dựa trên đó, bác sĩ sẽ tư vấn và đưa ra phương pháp điều trị phù hợp, ngăn ngừa các biến chứng tiềm ẩn.
Căng thẳng tinh thần kéo dài nếu không được khắc phục kịp thời có thể gây ra nhiều hậu quả nguy hiểm. Do đó, người bệnh cần thay đổi lối sống, tuân theo hướng dẫn của bác sĩ để đối phó với tình trạng này.
\nĐể đặt lịch hẹn tại viện, Quý vị vui lòng nhấn số\nHOTLINE\nhoặc đặt lịch trực tuyến TẠI ĐÂY.\nTải và đặt lịch hẹn tự động trên ứng dụng MyMinprice để quản lý, theo dõi lịch trình và đặt hẹn mọi lúc, mọi nơi ngay trên ứng dụng.\n