Làm thế nào để giải quyết vấn đề tăng động giảm chú ý ở trẻ?

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi ThS.BS Nguyễn Thành Long - Chuyên gia tư vấn tâm lý, Phòng khám Tâm lý, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Minprice.

Tăng động giảm chú ý là một trong những rối loạn phát triển tâm thần - thần kinh ở trẻ. Nghiên cứu trải dài trên 102 quốc gia cho thấy có khoảng 6,5 % trẻ em mắc rối loạn này.

Tăng động giảm chú ý (ADHD) không chỉ xuất hiện ở trẻ em mà còn ở người lớn, nhưng phổ biến hơn ở trẻ và thanh thiếu niên.

Trẻ mắc tăng động giảm chú ý thường thể hiện những biểu hiện như: Hoạt động năng động, luôn nhảy múa, chạy nhảy, leo trèo; không tuân thủ các quy tắc, yêu cầu (tăng động); khó khăn trong việc tổ chức, sắp xếp công việc; thường xuyên đánh mất đồ cần thiết cho công việc, học tập; thường xuyên quên trong hoạt động hàng ngày (giảm chú ý); khó khăn tuân thủ yêu cầu của người khác; gặp khó khăn khi phải đợi đến lượt; nói nhiều mà không nghe người khác nói... hoặc có thể xuất hiện cả hai trạng thái.

Hậu quả của vấn đề này là ảnh hưởng đến sự phát triển tâm sinh lý, học tập, giao tiếp, phát triển cảm xúc cũng như các kỹ năng xã hội của trẻ. Do đó, việc nhận biết, điều trị và can thiệp kịp thời đóng vai trò quan trọng trong việc cải thiện, khôi phục chức năng cho những trẻ bị tăng động giảm chú ý.

Có nhiều cách điều trị vấn đề tăng động giảm chú ý ở trẻ, bao gồm: Giáo dục hành vi, trị liệu tâm lý, sử dụng thuốc hoặc kết hợp cả ba phương pháp.

Phương pháp kết hợp giữa thuốc, giáo dục hành vi và trị liệu tâm lý được đánh giá cao về hiệu quả.

2.1. Trị liệu tâm lý

Ngay cả khi trẻ bị tăng động giảm chú ý nhẹ, vai trò của bố mẹ trong việc giáo dục hành vi và trị liệu tâm lý cho trẻ không thể được đánh giá thấp.

Trị liệu tâm lý đóng vai trò quan trọng trong quá trình điều trị. Bố mẹ cần hiểu rõ về tình trạng bệnh của trẻ để đạt hiệu quả tốt nhất. Một số biện pháp mà bố mẹ có thể thực hiện:

• Thiết lập quy tắc cụ thể, rõ ràng để trẻ hiểu đúng mong muốn của bố mẹ.
• Thái độ kiên trì và dứt khoát, đôi khi cần ra lệnh mạnh mẽ.
• Khuyến khích thói quen làm việc có kế hoạch cho trẻ.
• Giúp trẻ chú ý lắng nghe khi người khác nói chuyện.
• Quan tâm đến điểm mạnh và điểm yếu của trẻ, khuyến khích và hỗ trợ trẻ phát triển bản thân.
• Khuyến khích trẻ tham gia thể dục, thể thao phù hợp với độ tuổi.
• Nhắc nhở trẻ về các quy tắc và nội quy khi ở nơi công cộng.
• Giao việc cho trẻ để tăng cường trách nhiệm và lòng tự trọng.
• Thưởng cho trẻ khi thực hiện đúng và tránh áp đặt hay trừng phạt trẻ thường xuyên.

2.2. Điều trị bằng thuốc

Thuốc hướng tâm thần: Dextroamphetamine và Methylphenidate

Các thuốc hướng tâm thần như Dextroamphetamine (dành cho trẻ trên 3 tuổi) và Methylphenidate (dành cho trẻ từ 6 tuổi trở lên) có tác dụng kích thích hệ thần kinh trung ương, mang lại hiệu quả mà không gây nghiện.

• Dexmethylphenidate: Sử dụng cho trẻ từ 3 tuổi trở lên, tác dụng kéo dài nhờ liều lượng chỉ cần uống một lần mỗi ngày.
• Adderall (Dextroamphetamine + Amphetamine): Có tác dụng phụ như loạn nhịp tim, giảm ngon miệng, mất ngủ, đau đầu, và Tic. Tuy khoảng 80-90% bệnh nhân phản ứng tích cực.
• Methylphenidate: Dành cho trẻ từ 6 tuổi trở lên, thường cần uống 2-3 lần mỗi ngày. Có dạng tác dụng kéo dài: Concerta.

Atomoxetine

Không thuộc nhóm thuốc kích thích, Atomoxetine ức chế hấp thu chất norepinephrine. Chỉ định cho trẻ từ 6 tuổi trở lên. Nếu trẻ có suy gan, cần giảm liều 50-75%.

Thuốc chống trầm cảm và ức chế tái hấp thu Serotonin:

Lựa chọn thứ 2 sau các thuốc kích thích và Atomoxetine, dành cho trường hợp kháng với các loại trước đó hoặc kèm theo trầm cảm, lo âu. Imipramine, Desipramine và Nortriptyline là các lựa chọn.

Clonidine, đồng vận α-Adrenergic:

Lựa chọn thứ 3, đặc biệt cho trường hợp kèm theo rối loạn Tic, hội chứng Gille de la Tourette hoặc hành vi gây hấn. Kết hợp với thuốc kích thích hoặc Clonidine.

Guafacine

Là thuốc đầu tiên được chấp thuận trong điều trị ADHD không thuộc nhóm kích thích. Cảnh báo về khả năng tác dụng an thần của Guanfacine, tránh sử dụng máy móc nặng khi sử dụng thuốc.

Một số cha mẹ có thể e ngại việc sử dụng thuốc hóa học trong điều trị tăng động giảm chú ý vì lo ngại về gây nghiện. Tuy nhiên, việc điều trị đúng liều lượng dưới sự giám sát của bác sĩ là quan trọng để ngăn chặn nguy cơ mắc các rối loạn tâm thần, sử dụng chất gây nghiện, và nâng cao chất lượng cuộc sống của trẻ. Cha mẹ cần phải có hiểu biết sâu sắc về tình trạng này để kịp thời nhận biết và điều trị cho trẻ một cách hiệu quả.

Trẻ con thường rất hiếu động và tò mò, nhưng đồng thời cũng rất nhạy cảm. Rối loạn tăng động giảm chú ý có thể tác động đáng kể đến sự phát triển của trẻ trong tương lai. Do đó, mỗi phụ huynh cần dành thời gian và tâm trí để chăm sóc và quan tâm đến con cái, hỗ trợ họ vượt qua mọi thách thức.

\n
• \nCách xử lý khi trẻ bị tăng động giảm chú ý nhẹ\n
\n
• \nHiểu rõ về thuốc Xelstrym và công dụng của nó\n
\n
• \nNhững điều cần biết về thuốc Cylert\n
\n