Liều tiêm vắc xin phòng bệnh dại theo hướng dẫn của Tổ chức Y tế thế giới

Bài viết được tham vấn chuyên môn cùng BS. Nguyễn Hải Hà - Trưởng Đơn nguyên vắc xin – Khoa Ngoại trú Nhi - Trung tâm Nhi - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Minprice Times City.

Không có vắc-xin phòng bệnh dại nào có khả năng tạo miễn dịch suốt đời. Hiện nay, có các loại vắc-xin liều đơn nhưng chỉ cung cấp miễn dịch trong một khoảng thời gian nhất định.

Vắc-xin phòng bệnh dại là biện pháp an toàn và có hiệu quả cao, dành cho mọi đối tượng kể cả phụ nữ mang thai.

• Vắc-xin được sử dụng để phòng trước phơi nhiễm cho nhóm nguy cơ như trẻ em, người chăm sóc, giết mổ động vật. Nó cũng được dùng để điều trị dự phòng sau khi phơi nhiễm động vật cắn (PEP).
• Người được tiêm phòng trước phơi nhiễm hoặc tiêm dự phòng sau phơi nhiễm sẽ tạo ra các tế bào nhớ miễn dịch; phản ứng miễn dịch sẽ nhanh chóng khi được tiêm lại vắc-xin phòng bệnh dại.

Hiện nay, Việt Nam sử dụng một số loại vắc-xin phòng bệnh dại như:

• Verorab (Pháp).
• Abhayrab (Ấn Độ).
• Indirab (Ấn Độ)
• Rabipur (Ấn Độ).

2.1. Phòng trước phơi nhiễm

Là bước tiêm trước khi bị súc vật cắn. Gồm 2 phương pháp tiêm bắp và tiêm da:

• Phương pháp tiêm bắp: Một liều 0.5ml tiêm bắp vào ngày 0, 7 và 21 hoặc 28.
• Phương pháp tiêm da: Một liều tiêm da 0,1ml vào ngày 0, 7 và 21 hoặc 28.

Liều tiêm mỗi lần vào các ngày 0, 7 và 21 hoặc 28. Ngày 0 là ngày đầu tiên tiêm. Sau chuỗi tiêm 3 liều, cần tiêm lại mũi thứ 4 sau 1 năm và sau đó mỗi 5 năm/1 lần để duy trì sự bảo vệ.

Khi thực hiện tiêm phòng trước phơi nhiễm bằng phương pháp tiêm da, cần tổ chức đủ số người tiêm để vắc-xin mở có thể được sử dụng hết trong vòng 6 giờ sau khi mở lọ, 3 liều/3 lần tiêm để tiết kiệm chi phí và tăng tỷ lệ người được bảo vệ khi vắc-xin khan hiếm.

2.2. Điều trị dự phòng sau phơi nhiễm (PEP): 3 loại phương pháp tiêm được khuyến cáo bởi Tổ chức Y tế thế giới (WHO):

• Phương pháp tiêm bắp 5 liều và 4 liều (Phương pháp “Essen”)

Mỗi liều mỗi ngày vào ngày 0, 3, 7, 14 và 28. Tiêm vào vùng trên cánh tay (vùng cơ delta) hoặc, ở trẻ nhỏ, tiêm vào vùng mặt trước đùi. Không nên tiêm vắc-xin ở vùng mông vì việc hấp thụ vắc-xin ở vùng này không đảm bảo.

Trung tâm Kiểm soát Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC) Atlanta, Mỹ khuyến cáo phương pháp tiêm giảm liều (4 liều tiêm bắp) dựa trên nghiên cứu chỉ ra rằng tiêm 4 liều vắc-xin kết hợp với huyết thanh kháng dại tạo ra đáp ứng miễn dịch đầy đủ và việc tiêm mũi vắc-xin thứ 5 cũng không có nhiều ưu điểm hơn so với 4 mũi.

Phương pháp Essen đầy đủ (5 lần tiêm vắc-xin/có hoặc không dùng huyết thanh kháng dại)

• Tiêm bắp mỗi liều vào mỗi ngày 0, 3, 7, 14 và 28.
• Tiêm bắp mỗi liều vào các ngày 0, 3, 7 và 14.

Phương pháp Essen giảm liều (4 lần tiêm vắc-xin/có hoặc không dùng huyết thanh kháng dại)

• Tiêm bắp mỗi liều vào các ngày 0, 3, 7 và 14.

Nên sử dụng phương pháp 5 mũi tiêm bắp cho những người ức chế hoặc thiếu hụt miễn dịch. Mũi đầu tiên (ngày 0) càng sớm càng tốt ngay sau khi bị súc vật cắn. Ngày 0 có thể không phải là ngày bị cắn.

• Phương pháp tiêm bắp nhiều vị trí rút ngắn thời gian (phương pháp Zagreb), 4 lần tiêm/3 lần, phương pháp (2-1-1)

1 liều tiêm bắp vào bên cánh tay phải và 1 liều tiêm bắp vào cánh tay trái (vùng cơ delta) vào ngày 0, sau đó 1 liều tiêm bắp tiếp vào cánh tay (vùng cơ delta) vào ngày 7 và 21.

Phương pháp tiêm này giảm 1 liều vắc-xin và 2 lần tiêm.

• Phương pháp tiêm trong da (ID) nhiều vị trí của Hội Chữ thập đỏ Thái Lan (TRC). Tiêm trong da 2 vị trí (2-2-2-0-2)

Mỗi liều (0,1 ml) tiêm vào trong da vào 2 cánh tay phía trên cơ delta vào ngày 0, 3, 7 và 28.

Tham khảo liều tiêm vắc-xin phòng bệnh dại để hiểu rõ về hiệu quả và liều lượng. Tuy nhiên, đến gặp bác sĩ trực tiếp để được tư vấn cụ thể cho từng trường hợp.

Tại Việt Nam, nơi có nguy cơ bệnh dại cao, phương pháp xử lý vết thương và sử dụng vắc-xin là quan trọng để phòng ngừa bệnh dại.

\n
• \nCách xử lý khi bị động vật cắn để tránh bệnh dại\n
\n
• \nDanh sách 5 loại vắc-xin phòng bệnh dại đang lưu hành tại Việt Nam\n
\n
• \nBé 3 tuổi bị chó dại cắn nên tiêm vắc-xin như thế nào?\n
\n