Lựa chọn thực phẩm với chỉ số đường huyết thấp giúp bảo vệ sức khỏe bệnh nhân đái tháo đường

Bài viết được tư vấn chuyên môn cùng ThS. Bác sĩ Vũ Thị Duyên - Bác sĩ Thận - Nội tiết, Khoa Khám bệnh & Nội khoa - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Minprice Hải Phòng.

Ngày nay, đái tháo đường gây ra nhiều vấn đề sức khỏe như mù lòa, suy thận, nhồi máu cơ tim, đột quỵ, rối loạn nhận thức, và giảm tuổi thọ. Để kiểm soát đường huyết hiệu quả, ngoài việc sử dụng thuốc, chế độ ăn là một yếu tố quan trọng. Để duy trì sức khỏe, bệnh nhân cần lựa chọn thực phẩm có chỉ số đường huyết thấp. Dưới đây là một số gợi ý cho bệnh nhân đái tháo đường trong việc chọn lựa thực phẩm an toàn và hợp lý.

Chỉ số đường huyết (GI - glycemic index) là một chỉ số đo tốc độ tăng đường huyết sau khi ăn các thực phẩm giàu carbohydrate. Nó phản ánh cách cơ thể hấp thụ đường từ thức ăn và ảnh hưởng đến đường huyết. Thực phẩm với GI cao tăng đường huyết nhanh chóng, trong khi GI thấp giúp kiểm soát đường huyết ổn định hơn.

Cho bệnh nhân đái tháo đường, việc chọn thực phẩm có GI thấp là quan trọng để duy trì đường huyết ổn định. Các thực phẩm có GI thấp giúp kiểm soát cân nặng và giảm nguy cơ các vấn đề sức khỏe liên quan đến đái tháo đường.

Theo Hiệp hội Đái tháo đường Hoa Kỳ (ADA), mức an toàn cho bệnh nhân đái tháo đường là:

• Trước bữa ăn: 90 – 130mg/dl (5,0-7,2mmol/l).
• Sau bữa ăn 1-2 giờ: < 180mg/dl (10mmol/l);
• Trước khi đi ngủ: 110 – 150mg/dl (6,0 – 8,3mmol/l).

Đối với bệnh nhân đái tháo đường, việc lựa chọn thực phẩm có chỉ số GI thấp là quan trọng. Chỉ số đường huyết giúp kiểm soát đường huyết hiệu quả và được chia thành ba mức: thấp, trung bình và cao.

• Chỉ số GI trung bình thường từ 56-69.
• Chỉ số GI thấp (≤ 55) làm tăng đường huyết từ từ đều đặn và giảm nhờ đó giữ nguồn năng lượng ổn định, có lợi cho sức khỏe của bệnh nhân đái tháo đường. Bệnh nhân nên chọn thực phẩm cân đối về chất xơ và chất bột đường để duy trì đường huyết ổn định sau ăn. Thực phẩm có chỉ số GI càng cao, khả năng làm tăng đường huyết sau ăn càng nhiều, không tốt cho sức khỏe.

Với những thực phẩm có chỉ số GI thấp ≤ 55, bệnh nhân đái tháo đường có thể sử dụng mà không cần hạn chế (như rau xanh, hoa quả không ngọt, nhiều chất xơ)... Nhóm thực phẩm này giúp hấp thu đường vào máu chậm hơn, đường huyết tăng chậm và ổn định, không gây hậu quả nghiêm trọng.

• Thực phẩm có chỉ số GI cao (từ 70 trở lên) có thể làm tăng đường huyết nhanh sau khi sử dụng. Thực phẩm có chỉ số GI ≥ 70 nên hạn chế sử dụng (như đường, đồ uống có gas, hoa quả sấy khô...) tốt cho sức khỏe. Thực phẩm có chỉ số GI từ 56-69 là thực phẩm gây tăng đường huyết ở mức trung bình, nên sử dụng ở mức vừa phải (như một số loại hoa quả...).

Dưới đây là một số thực phẩm hỗ trợ kiểm soát đường huyết:

• Bưởi (chỉ số GI - 25): Quả này giàu vitamin C và giúp hấp thu đường chậm hơn, giảm mỡ.
• Sữa tươi (chỉ số GI - 40): Giảm hoạt tính hợp thành cholesterol.
• Sữa đậu nành (chỉ số GI - 43): Giữ ổn định đường huyết và giảm cholesterol.
• Nước mơ (chỉ số GI - 57): Hỗ trợ chuyển hóa oxy và hồi phục tế bào.
• Cà chua (chỉ số GI - 30): Giảm cân hiệu quả.
• Nước ép táo (chỉ số GI - 15): Hỗ trợ tiêu hóa và giảm cholesterol.
• Cam tươi (chỉ số GI - 43): Cung cấp nhiều dưỡng chất cho cơ thể và kiểm soát đường huyết.
• Đào (chỉ số GI - 50): Cải thiện tiêu hóa và ức chế hấp thụ chất béo.
• Cháo yến mạch (chỉ số GI - 50): Kiểm soát đường huyết và tăng cường chất xơ.
• Quả Kiwi (chỉ số GI - 50): Dồi dào vitamin và chất xơ.
• Chuối (chỉ số GI - 55): Ngăn ngừa hấp thụ carbohydrate.

• Mỗi bữa ăn cho bệnh nhân đái tháo đường cần thực đơn đa dạng và thay đổi món thường xuyên. Số lượng thực phẩm vừa đủ để duy trì cân nặng lý tưởng.
• Bữa ăn nên chứa nhiều thành phần như đường, đạm (thịt, cá, trứng, đậu hủ), chất béo và chất xơ (rau củ quả, đậu, ngô) giúp đường huyết tăng dần.
• Bổ sung rau xanh vào khẩu phần hàng ngày vì chúng giàu chất xơ, ổn định đường huyết.
• Cá hồi là nguồn chất béo omega-3 tốt cho tim mạch, giúp phòng ngừa các vấn đề liên quan đến tim mạch ở bệnh nhân tiểu đường. Chất béo tốt như MUFA, PUFA, DHA hỗ trợ tim mạch và ngăn chặn các vấn đề về huyết áp và mỡ máu.
• Sử dụng sữa ít chất béo, chứa đường palatinose và chất xơ hòa tan để không làm tăng đường huyết sau ăn.
• Tránh thức ăn chứa protein có hại như thịt đóng hộp, thức ăn chế biến sẵn giàu chất béo, muối và đường. Tránh cả trái cây đóng hộp, góp phần kiểm soát đường huyết.

Hi vọng thông tin giúp bệnh nhân tiểu đường chú ý đến thực phẩm để kiểm soát đường huyết tốt hơn. Hiểu rõ vai trò quan trọng của dinh dưỡng trong điều trị tiểu đường giúp kiểm soát căn bệnh và giảm rủi ro biến chứng nguy hiểm.

\n
• \nĐường nâu có tác dụng gì đối với bệnh nhân tiểu đường?\n
\n
• \nChế độ ăn có nhiều protein có lợi cho bệnh nhân tiểu đường\n
\n
• \n16 loại thực phẩm tốt nhất để kiểm soát bệnh tiểu đường\n
\n