Lưu ý khi sử dụng Fosfomycin

Fosfomycin là gì? Fosfomycin thuộc nhóm thuốc ức chế sự phát triển của ký sinh trùng, phòng ngừa nhiễm khuẩn. Thành phần chính là Fosfomycin sodium. Thuốc Fosfomycin có 2 dạng chính: Bột pha tiêm, cốm pha dung dịch uống với hàm lượng như sau:

• Lọ 1g hoặc 4g thuốc bột dạng muối kèm 1 ống nước cất 10ml hoặc 20ml để pha tiêm
• Gói thuốc bột 1g hoặc 3g dạng calcium fosfomycin để pha uống

Tác dụng đường uống của thuốc kháng sinh Fosfomycin:

• Chỉ định điều trị nhiễm khuẩn đường tiết niệu dưới khi bệnh chưa xuất hiện biến chứng (viêm bàng quang cấp tính).
• Chỉ định điều trị nhiễm khuẩn ngoài đường tiết niệu do vi khuẩn Gram âm hoặc Gram dương (da, viêm xoang, tai mũi họng,...).

Tác dụng đường tiêm của thuốc kháng sinh Fosfomycin:

• Chỉ định điều trị cho nhiễm khuẩn nặng do vi khuẩn nhạy cảm gây ra.

Thuốc kháng sinh Fosfomycin gây kháng thuốc khi sử dụng đơn độc, người bệnh nên kết hợp với kháng sinh nhóm khác như: Beta-lactam, tetracyclin, macrolid, cloramphenicol,...

2.1. Cách dùng thuốc Fosfomycin

Thuốc bột pha uống:

• Thuốc dạng khô không được uống trực tiếp, phải pha với nước nguội rồi uống ngay: 3 g thuốc pha với 90 – 120 ml nước.
• Tuyệt đối không pha thuốc Fosfomycin với nước nóng. Uống thuốc trước bữa ăn, trong bữa ăn và sau bữa ăn đều được.
• Người lớn mỗi ngày uống 1 liều duy nhất

Thuốc bột pha tiêm (sử dụng trong trường hợp bệnh nặng, kết hợp với kháng sinh khác phù hợp):

• Thuốc bột pha với dung môi để tiêm tĩnh mạch hoặc tiêm bắp
• Liều 1 lần pha với ít nhất 250 ml dung dịch glucose 5% hoặc dung dịch natri clorid 0,9%

2.2. Liều dùng thuốc Fosfomycin

Đối với người lớn:

• Điều trị nhiễm khuẩn đường tiết niệu dưới chưa xuất hiện biến chứng (bệnh viêm bàng quang cấp): Uống 3 g một liều duy nhất.
• Điều trị nhiễm khuẩn ngoài đường tiết niệu do vi khuẩn Gram âm, Gram dương: Uống 0,5 – 1 g cách 8 giờ/lần.
• Điều trị nhiễm khuẩn nặng do vi khuẩn nhạy cảm phải kết hợp với kháng sinh khác: Tiêm truyền tĩnh mạch 4 g/lần, mỗi lần cách nhau 4 giờ. Nếu liều 8g/ ngày thì 2 lần truyền, mỗi lần cách nhau 8 giờ. Đối với liều 12 g/ngày thì 3 lần truyền, mỗi lần cách nhau 4 giờ.

Đối với trẻ em:

• Điều trị nhiễm khuẩn ngoài đường tiết niệu do khuẩn Gram âm, Gram dương: 40 – 120 mg/kg, mỗi ngày uống 3 – 4 lần.
• Trẻ em trên 12 tuổi tiêm truyền tĩnh mạch không quá 100 – 200 mg/kg mỗi ngày.

Đối tượng khác:

• Bệnh nhân chạy thận: Truyền khoảng 2 – 4 g thuốc sau mỗi lần chạy thận.
• Bệnh nhân cao tuổi: Liều lượng như người lớn tuổi

Một trong những điều cần chú ý khi sử dụng thuốc Fosfomycin là biết cách xử lý khi bỏ sót hoặc sử dụng quá liều.

3.1. Khi bỏ sót liều Fosfomycin

Với thuốc Fosfomycin dạng uống, nếu bỏ sót một liều trong khoảng 1 – 2 giờ, hãy uống ngay khi nhớ. Tuy nhiên, nếu gần đến liều tiếp theo, bỏ qua liều bỏ sót và uống liều tiếp theo như thường lệ.

3.2. Khi dùng quá liều Fosfomycin

Khi dùng quá liều Fosfomycin dạng tiêm, bệnh nhân có thể gặp các triệu chứng như: buồn ngủ, rối loạn cân bằng điện giải, giảm trương lực cơ, giảm số lượng bạch cầu, giảm số lượng tiểu cầu,...

Khi gặp tình trạng này, ngừng sử dụng thuốc, thông báo ngay cho bác sĩ hoặc đến cơ sở y tế để bác sĩ có thể điều trị tích cực, loại bỏ độc tố khỏi cơ thể.

Để hạn chế tác dụng phụ không mong muốn trong quá trình sử dụng thuốc kháng sinh Fosfomycin, bệnh nhân cần chú ý tới những điểm sau:

• Không nên sử dụng thuốc Fosfomycin cho bệnh nhân suy thận nặng, viêm thận – bệnh lý thận, áp-xe quanh thận.
• Tránh sử dụng Fosfomycin cho bệnh nhân có mẫn cảm hoặc dị ứng với thành phần của thuốc
• Kiêng dùng Fosfomycin cho bệnh nhân mắc bệnh tim
• Cẩn trọng khi sử dụng Fosfomycin cho bệnh nhân bị phù phổi, tăng huyết áp
• Trước khi sử dụng Fosfomycin, bệnh nhân cần thảo luận với bác sĩ nếu đang mang thai hoặc dự định có thai.
• Thuốc Fosfomycin có thể tiết ra sữa mẹ. Không nên dùng khi đang cho con bú. Nếu phải dùng thuốc, ngừng việc cho con bú.
• Đối với bệnh nhân mắc bệnh gan, bệnh hen suyễn hoặc có tiền sử hen suyễn, việc sử dụng Fosfomycin cần chỉ định và tuân thủ đúng hướng dẫn của bác sĩ/dược sĩ chuyên môn.
• Cảnh báo nguy cơ viêm tĩnh mạch hoặc đau sau khi tiêm Fosfomycin, bệnh nhân cần lưu ý và thông báo cho bác sĩ/dược sĩ.
• Trước khi sử dụng Fosfomycin, bệnh nhân cần thảo luận với bác sĩ nếu có dị ứng với bất kỳ loại thuốc nào, đặc biệt là metoclopramide, các loại vitamin, cisapride, tetracyclin, lincomycin,... Những loại thuốc này có thể làm giảm nồng độ Fosfomycin trong nước tiểu và huyết tương.

Trong quá trình sử dụng Fosfomycin, bệnh nhân có thể phải đối mặt với những tác dụng phụ không mong muốn như sau:

Tác dụng phụ phổ biến:

• Hệ tiêu hóa: Khó tiêu, đau bụng, tiêu chảy, buồn nôn,...
• Hệ thần kinh: Suy giảm sức khỏe tinh thần, đau đầu, chóng mặt,...
• Đối với nữ giới: Rối loạn chu kỳ kinh nguyệt, viêm nhiễm âm đạo,...
• Hệ hô hấp: Viêm họng, viêm mũi,...
• Da: Xuất hiện ban đỏ da

Tác dụng phụ ít gặp:

• Hệ tiêu hóa: Đầy hơi, nôn, khô miệng, chán ăn, táo bón, phân bất thường,...
• Hệ thần kinh: Cảm giác bị cúm, sốt, khó ngủ, mất ngủ, đau cơ, đau nửa đầu, dị cảm, căng thẳng tinh thần,...
• Hệ tiết niệu: Tiểu máu, khó tiểu,...
• Nữ giới: Chu kỳ kinh nguyệt không đều.
• Tai: Rối loạn thính giác.
• Da: Xuất hiện ban đỏ da, rối loạn sắc tố da, ngứa da,...

Tác dụng phụ hiếm:

• Mắt: Viêm thần kinh thị giác một bên.
• Mạch máu: Thiếu máu cục bộ, phù mạch,...
• Hệ hô hấp: Bệnh nhân bị hen phế quản
• Gan – Tiêu hóa: Phình đại tràng do nhiễm độc, tổn thương gan, da vàng,...

Những tác dụng phụ trên có thể gây ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe. Do đó, cần sử dụng Fosfomycin theo chỉ định của bác sĩ/dược sĩ chuyên môn. Không nên tự mua thuốc khi chưa được kê đơn.

Bài viết đã tổng hợp những lưu ý khi sử dụng Fosfomycin. Hy vọng thông tin này giúp bệnh nhân sử dụng thuốc đúng cách, đúng liều lượng và hạn chế tác dụng phụ.

Theo dõi website Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Minprice để cập nhật thông tin sức khỏe, dinh dưỡng, làm đẹp hữu ích cho bản thân và gia đình.