Nhóm thuốc Bisphosphonate hoạt động giảm tiêu xương bằng cách làm chậm quá trình phá hủy xương. Thuốc này được dùng trong điều trị các bệnh về xương như: Đa u tuỷ, loãng xương, ung thư di căn vào xương. Người bệnh cần kiểm tra hàng năm khi sử dụng thuốc để kiểm soát tác dụng phụ và định kỳ dùng thuốc để giảm nguy cơ tác dụng phụ.
1. Tác dụng của nhóm thuốc Bisphosphonate là gì?
Nhóm thuốc Bisphosphonate đã được nghiên cứu từ thế kỷ 19 và từ năm 1995, thuốc được phê duyệt lần đầu tiên tại Mỹ để điều trị và ngăn ngừa loãng xương. Chúng hoạt động thông qua cơ chế sinh học và vật lý, gắn kết với hydroxyapatite trong xương. Nhóm thuốc này bao gồm Risedronate, Alendronate, Ibandronate, Axit zoledronic... có tác dụng giảm tiêu xương, giúp ngăn ngừa sự tiến triển của loãng xương và giảm nguy cơ gãy xương (bao gồm cột sống và xương hông).
2. Cách sử dụng Bisphosphonate
Thuốc Bisphosphonate có thể dùng dưới dạng uống, tiêm hoặc truyền tĩnh mạch.
Đối với dạng uống, người bệnh cần uống kèm nhiều nước lọc và tuân theo hướng dẫn cụ thể để tránh kích thích ở cổ họng và ợ nóng. Sau khi uống thuốc, nên đứng hoặc đi lại trong vòng 60 phút để tránh thuốc trả về miệng.
Trong trường hợp không dung nạp được qua đường uống, bác sĩ sẽ chỉ định tiêm hoặc truyền tĩnh mạch. Thời gian tiêm phải tuân thủ đúng chỉ dẫn của bác sĩ.
3. Tác dụng phụ của Bisphosphonate
Trong quá trình sử dụng Bisphosphonate, người bệnh có thể phải đối mặt với nhiều tác dụng phụ, đặc biệt khi sử dụng thuốc lâu dài. Một số tác dụng phụ có thể gặp bao gồm:
- Kích ứng niêm mạc tiêu hóa, nhưng tuân thủ hướng dẫn dùng thuốc có thể giảm thiểu rủi ro này.
- Canxi máu thấp có thể trở nên nghiêm trọng và cần điều chỉnh trước khi sử dụng thuốc.
- Đau cơ, đau xương, đau khớp có thể xảy ra và cần ngừng sử dụng nếu có dấu hiệu nghiêm trọng.
- Hoại tử xương hàm đã được báo cáo, là tình trạng vết thương không lành sau các thủ thuật nha khoa. Một số trường hợp gãy xương đùi cũng không điển hình và cần chụp hình chẩn đoán đặc biệt.
- Có báo cáo về nguy cơ gãy xương đùi không điển hình khi sử dụng Bisphosphonate lâu dài, đặc biệt khi người bệnh điều trị steroid hoặc bị bệnh tiểu đường.
- Một số chuyên gia cảnh báo về nguy cơ mắc ung thư thực quản cao hơn khi sử dụng Bisphosphonate đường uống trong hơn 3-5 năm.
Việc theo dõi cẩn thận trong quá trình sử dụng thuốc giúp đảm bảo lợi ích điều trị vượt trội hơn rủi ro và giảm thiểu tối đa tác dụng phụ.
4. Khuyến cáo của chuyên gia về thời gian sử dụng Bisphosphonate
Thông qua nghiên cứu, FDA phát hiện rất ít lợi ích khi sử dụng thuốc trên 5 năm. Sử dụng thuốc ít nhất 3 năm cũng chỉ duy trì mật độ xương tại cột sống thắt lưng và cổ xương đùi mà không ngăn ngừa gãy xương hiệu quả. Việc sử dụng lâu dài liên quan đến nguy cơ cao hơn về hoại tử xương hàm, gãy xương đùi và ung thư thực quản.
FDA khuyến nghị hạn chế sử dụng Bisphosphonate dưới 5 năm, thậm chí chỉ 3 năm để giảm thiểu tác dụng phụ hiếm gặp. Tuy nhiên, trường hợp cần sử dụng lâu hơn sẽ cần quan sát thêm từ bác sĩ.
Bisphosphonate hữu ích trong điều trị bệnh về xương như loãng xương, ung thư xâm lấn vào xương. Tuy nhiên, không nên sử dụng quá 5 năm và tuân theo hướng dẫn của bác sĩ để giảm nguy cơ tác dụng phụ nguy hiểm.