Nguy hiểm của liệt dây thần kinh số VII (liệt mặt) là gì?

Tư vấn chuyên môn từ Tiến sĩ, Bác sĩ Nguyễn Thị Hường - Bác sĩ Chuyên khoa Nội thần kinh - Khoa Nội tổng hợp, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Minprice Times City

Liệt dây thần kinh số VII thường xuyên xuất hiện ở mọi độ tuổi, không phụ thuộc vào giới tính và không lây truyền. Vậy nguyên nhân gây bệnh là gì? Liệu liệt dây thần kinh số 7 có nguy hiểm và cách điều trị đúng là gì? Mời bạn đọc theo dõi bài viết để có câu trả lời.

Dây thần kinh số VII, có nhiệm vụ điều khiển cơ mặt, là nguyên nhân gây liệt dây thần kinh số VII ngoại biên, hay còn gọi là liệt mặt ngoại biên. Tình trạng này dẫn đến mất khả năng vận động hoặc một phần cơ mặt, do tổn thương dây thần kinh mặt. Khác với liệt mặt trung ương là tổn thương liên quan đến não.

Đáng chú ý là dây thần kinh mặt có đường đi phức tạp, từ hệ thống thần kinh trung ương qua thái dương và tuyến mang tai đến các cơ ở vùng mặt. Nguyên nhân gây tổn thương có thể xuất phát từ thân não, dây thần kinh số VII, xương đá, hoặc tuyến mang tai...

Nguyên nhân:

• Liệt dây VII trung ương: Liệt mặt thường xuyên là kết quả của các vấn đề trong sọ, chẳng hạn như tai biến mạch máu não, u trong hệ thần kinh trung ương.
• Liệt dây VII ngoại biên: Tổn thương dây thần kinh số 7 ở cầu não và phía ngoài, còn được gọi là liệt mặt Bell, thường do ảnh hưởng từ lạnh hoặc viêm nhiễm.

Trong trường hợp bị liệt dây thần kinh số VII, việc chẩn đoán chủ yếu dựa trên các biểu hiện lâm sàng. Bác sĩ sẽ tiến hành cuộc trò chuyện chi tiết với bệnh nhân để rõ về triệu chứng liệt mặt, từ đó xác định khu vực bị tổn thương và đặt ra chẩn đoán thông qua cách biểu hiện tình trạng liệt mặt cùng với những dấu hiệu đi kèm như chảy tai, chấn thương, rối loạn vị giác, giảm tiết nước mắt...

Ngoài ra, bác sĩ cũng có thể sử dụng phương pháp chẩn đoán lâm sàng như:

• Xác định tình trạng liệt mặt ngoại biên qua các biểu hiện đặc trưng như dấu hiệu Charles Bell, khả năng nhắm kín mắt giảm
• Trong tình trạng nghỉ ngơi, mặt bị liệt không đối xứng, bị lệch về một bên, nếp nhăn trán biến mất so với bên đối diện, cung mày rơi xuống, mép bên liệt hạ thấp so với bên kia, má nhẽo và phồng lên khi thở ra
• Đối với các tổn thương ẩn, bác sĩ có thể nhận biết thông qua dấu hiệu khi nhắm chặt mí mắt, lông mi bên liệt dài hơn so với bên lành

Để chẩn đoán chính xác tình trạng liệt dây thần kinh số VII, bác sĩ cần dựa vào yếu tố trương lực cơ khi nghỉ, tìm hiểu về nhóm cơ ở khuôn mặt và thực hiện các cuộc kiểm tra khác như:

• Thăm khám tai: Phát hiện nốt phỏng ở vùng cửa tai, chảy tai và kiểm tra tình trạng màng nhĩ để đưa ra chẩn đoán nguyên nhân.
• Thăm khám họng và cổ: Sờ cổ và kiểm tra họng để loại trừ khối u tuyến mang tai.
• Thăm khám thần kinh: Phát hiện tổn thương dây thần kinh sọ phối hợp khác.

Bệnh nhân có triệu chứng liệt dây thần kinh số VII, ngoài việc được chẩn đoán lâm sàng, cũng được thực hiện các kiểm tra cận lâm sàng để xác định chính xác tình trạng và nguyên nhân gây bệnh.

• Chụp cộng hưởng từ sọ não với mách máu não để xác định tổn thương ở trung ương hay ngoại biên
• Ghi chẩn đoán điện: thử nghiệm nhấn mắt và ghi chú về chuyển động dây thần kinh VII
• Các kiểm tra khác: Xét nghiệm máu, Đường máu, Máu lắng, Sinh hóa...

Bệnh liệt dây thần kinh số VII có thể gây ra nhiều hậu quả nặng nề như:

• Biến chứng về mắt: viêm kết mạc, viêm giác mạc, loét giác mạc, lộn mí. Các biến chứng này có thể được tránh bằng cách sử dụng thuốc nhỏ mắt bảo vệ, đeo kính, phẫu thuật sửa mí mắt toàn bộ hoặc một phần.
• Rối loạn vận động: sự không đồng bộ của cơ không tự chủ trong các hoạt động tự chủ như kéo mép khi nhắm mắt. Quá trình điều trị và khôi phục chức năng có thể giảm bớt khó chịu này.
• Co thắt nửa mặt sau liệt mặt: một biến chứng xuất hiện ở các trường hợp nặng do tổn thương dây thần kinh với phân bố lại một phần của thần kinh.
• Hội chứng nước mắt cá sấu: một biểu hiện hiếm gặp, chảy nước mắt khi ăn.

Với tình trạng liệt dây thần kinh số VII, bác sĩ sẽ thực hiện điều trị nội khoa và kết hợp với điều trị ngoại khoa để đạt hiệu quả nhanh chóng và toàn diện cho bệnh nhân. Tùy thuộc vào việc liệt VII nằm ở vùng ngoại biên hay trung ương mà sẽ có hướng điều trị khác nhau:

• Liệt VII ở vùng ngoại biên: Đầu tiên, bác sĩ sẽ kê đơn điều trị nội khoa, sử dụng corticoid ở liều lượng cao (1mg prednisolon /kg) sau khi đã loại trừ các điều kiện nguy cơ (đái tháo đường, lao, loét dạ dày- tá tràng, rối loạn tâm thần...)

Ngoài ra, có thể sử dụng các loại thuốc chống virus đặc biệt trong trường hợp nhiễm virus hoặc có triệu chứng đau sau tai, rối loạn cảm giác ở vùng mặt. Các phương pháp điều trị kết hợp khác như vật lý trị liệu, châm cứu cùng với các bài tập cơ mặt sẽ mang lại hiệu quả toàn diện cho bệnh nhân.

• Liệt VII ở vùng trung ương: Cần xác định nguyên nhân gây tổn thương ở trung ương là do u, tắc nghẽn máu hay xuất huyết ở vùng thân não (trên nhân dây thần kinh),... để lựa chọn phương pháp điều trị thích hợp.

\n
• \nPhương pháp mới trong điều trị liệt dây VII ngoại biên\n
\n
• \nHiểu rõ hơn về mất vị giác\n
\n
• \nNguyên nhân khiến vị giác của bạn thay đổi\n
\n