Tại sao thuốc cần có hạn sử dụng?

Được viết bởi Dược sĩ Đinh Thị Mỹ Hạnh - Khoa Dược - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Minprice Central Park

Hạn sử dụng có thể khác nhau đối với từng loại và dạng thuốc. Ví dụ, viên nén khô có thể sử dụng lâu hơn dung dịch lỏng. Hãy tránh sử dụng thuốc sau khi hết hạn sử dụng.

Khi sản xuất thuốc, theo luật, phải ghi rõ hạn sử dụng để bạn biết khi nào thuốc còn hiệu quả. Sau ngày hết hạn, thuốc không còn an toàn hoặc hiệu quả. Hóa chất trong thuốc có thể phân hủy do ánh sáng, nhiệt độ, hoặc oxy, làm mất tác dụng của thuốc. Hãy kiểm tra hạn sử dụng trước khi sử dụng thuốc. Nếu thuốc có biến đổi về hình dạng, mùi, hoặc màu sắc, hãy tham khảo ý kiến của dược sĩ ngay cả khi nó còn trong hạn sử dụng.

Bạn có thể dễ dàng xác định thời hạn sử dụng trên bao bì của loại thuốc nhờ vào những cụm từ sau:

• Ngày hết hạn (Expiry date)
• Hết hạn (Expiry)
• EXP
• Sử dụng trước ngày (use by date/ use before)

Thường thì, ngày hết hạn sẽ được ghi rõ trên bao bì của loại thuốc bởi nhà sản xuất hoặc dược sĩ.

>>> Tại sao một loại thuốc lại có nhiều dạng bào chế khác nhau?

• Nếu trên hộp thuốc có các từ như “hết hạn”, “ngày hết hạn” (Expiry date, EXP). Ví dụ: Nếu hạn sử dụng là tháng 7 năm 2020 (HSD: 07.2020), bạn có thể sử dụng thuốc đến hết ngày 31 tháng 7 và không nên dùng sau thời gian này.
• Nếu trên hộp thuốc có các từ “sử dụng trước ngày” (use by date/ use before), điều này có nghĩa là bạn không nên sử dụng sau thời hạn được ghi trên hộp. Ví dụ: Nếu trên hộp ghi “Sử dụng trước ngày: 07.2020”, đồng nghĩa với việc không sử dụng sau ngày 30 tháng 6 năm 2020.
• Nếu bác sĩ hoặc dược sĩ hướng dẫn bạn cách sử dụng hoặc thời gian loại bỏ thuốc, hãy tuân thủ theo hướng dẫn đó.

Ví dụ: Dược sĩ có thể ghi nhãn trên một loại thuốc: "Loại bỏ sau 7 ngày mở nắp".

• Bạn nên đưa những loại thuốc còn thừa lại cho dược sĩ xử lý, ngay cả khi chúng vẫn trong thời hạn sử dụng theo quy định của nhà sản xuất.

Bạn cần đặc biệt chú ý đến một số loại thuốc được sử dụng trong trường hợp khẩn cấp có thể đe dọa tính mạng như:

• EpiPen® để điều trị phản ứng dị ứng nghiêm trọng (chưa có tại Việt Nam)
• Glyceryl trinitrate hoặc GTN để điều trị chứng đau thắt ngực và đau ngực
• Insulin tiêm cho bệnh tiểu đường

Những loại thuốc có thời hạn sử dụng ngắn

• Hỗn hợp kháng sinh được pha chế sẵn: Khi dược sĩ thêm nước vào kháng sinh dạng bột, nó có thể làm thay đổi độ ổn định của sản phẩm, và hạn sử dụng thường là 1 hoặc 2 tuần, tùy thuộc vào sản phẩm và hướng dẫn của nhà sản xuất
• Thuốc nhỏ mắt là một trường hợp đặc biệt khác. Thuốc có thể bị nhiễm khuẩn sau khi mở nắp, do đó nguyên tắc chung là không sử dụng sau khi hết hạn và nên vứt bỏ sau 28 ngày kể từ khi mở, ngay cả khi chưa đến ngày hết hạn.

Để đảm bảo hiệu quả của thuốc đến khi hết hạn sử dụng, hãy lưu trữ chúng đúng cách theo hướng dẫn trên bao bì từ nhà sản xuất. Ví dụ, có thể bao gồm việc bảo quản dưới 25 °C, nơi tối hoặc trong tủ lạnh ở nhiệt độ 2-8 °C, và nên đặt xa tầm tay trẻ em.

Hãy kiểm tra đều đặn tất cả các loại thuốc và loại bỏ những loại đã hết hạn sử dụng hoặc không còn cần sử dụng. Nếu bạn phát hiện bạn đã sử dụng thuốc đã hết hạn, hãy tham khảo ý kiến của bác sĩ hoặc dược sĩ.

Tham khảo thông tin tại: healthdirect.gov.au, nhs.uk