Thuốc Chống Mất Ngủ: Những Điều Quan Trọng

ThS. BS nội trú Nguyễn Thị Hòa - Chuyên gia tư vấn Tâm lý, Phòng khám Tâm lý, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Minprice Times City, chia sẻ kiến thức quý báu về cách điều trị mất ngủ.

Khi mắc phải tình trạng mất ngủ, nhiều người thường tự mua thuốc để cải thiện tình trạng của mình thay vì tìm sự hỗ trợ từ bác sĩ chuyên nghiệp.

Giấc ngủ đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sức khỏe. Mất ngủ có thể ảnh hưởng nhiều độ tuổi, và để tránh tác động tiêu cực kéo dài, việc tìm hiểu và thăm bác sĩ là quan trọng.

Dưới đây là một số loại thuốc thường được sử dụng trong điều trị tình trạng mất ngủ:

• Thuốc bình thần: Bao gồm các loại như Diazepam, Bromazepam, Clonazepam, Rotunda,... Tác dụng của những loại thuốc này là giúp người bệnh dễ dàng đạt được giấc ngủ hầu như ngay lập tức. Tuy nhiên, chỉ nên sử dụng trong các trường hợp mất ngủ ngắn và mức độ bệnh chưa nặng, vì việc sử dụng thuốc bình thần trong thời gian dài có thể dẫn đến hiện tượng quen thuốc.

Thậm chí khi tăng liều thuốc, người bệnh vẫn có thể phải đối mặt với tình trạng mất ngủ. Lưu ý rằng, không nên sử dụng quá 3 ngày liên tiếp. Thuốc có thể gây ra các tác dụng phụ như suy giảm trí nhớ.

• Thuốc ngủ: Gồm các loại như Phenobarbital, Zolpidem,... Đây là nhóm thuốc có tác dụng mạnh, nhưng cũng có khả năng tạo ra tình trạng quen thuốc tương tự như thuốc bình thần. Vì vậy, chỉ nên sử dụng trong các trường hợp mất ngủ ngắn và không nặng. Lưu ý, cũng không nên sử dụng quá 3 ngày. Khi sử dụng, thuốc có thể gây ra một số tác dụng phụ như chóng mặt, nhức đầu hoặc rối loạn tiêu hóa,... Nếu có lo ngại về tác dụng phụ, hoặc thắc mắc về cách chữa mất ngủ uống thuốc gì, có thể yên tâm rằng khi sử dụng trong thời gian ngắn, các tác dụng phụ này cũng sẽ nhanh chóng giảm đi khi người bệnh ngừng sử dụng thuốc.
• Thuốc kháng histamin: Gồm các loại như Promethazine, Dimedrol, Clorpheniramin,... Đây là các thuốc kháng histamin thế hệ cũ, có tác dụng chống dị ứng và gây ngủ mạnh. Thuốc chỉ được chỉ định sử dụng đối với bệnh nhân mất ngủ do ngứa, gãi nhiều như hắc lào, eczema, tổ đỉa,... Tuy nhiên, thuốc có thể gây ra một số tác dụng phụ như khô miệng, khô mũi, mệt mỏi, ảnh hưởng đến trí não,... Khi sử dụng, người bệnh cần lưu ý không nên lạm dụng và phải tuân thủ theo hướng dẫn của bác sĩ.

• Thuốc an thần kinh mới: Bao gồm các loại như Olanzapine, Quetiapine, Amisulpride,... Đây là những loại thuốc có tác dụng gây ngủ mạnh. Nếu sử dụng trong thời gian dài, có thể dẫn đến tình trạng tăng cân do người bệnh cảm thấy thèm ăn nhiều hơn. Thuốc được chỉ định sử dụng cho các trường hợp mất ngủ liên quan đến tâm lý không muốn ăn, trầm cảm, hoặc lo âu lan tỏa. Lưu ý, để tránh tình trạng tăng cân, khi sử dụng các loại thuốc này, bệnh nhân nên hạn chế chất béo và đường, và cũng cần tích cực tham gia tập thể dục và vận động cơ thể.
• Thuốc chống trầm cảm 3 vòng, đa vòng: Bao gồm các loại như Clomipramine, Mirtazapine,... Mất ngủ kéo dài có thể được chữa trị bằng cách sử dụng thuốc này, vì chúng tác động đúng cơ chế của giấc ngủ thông qua hệ thống Serotonin trong não. Thuốc không tạo ra hiện tượng quen thuốc khi sử dụng trong thời gian dài. Tuy nhiên, thuốc không có tác dụng ngay lập tức. Thường sau 3 - 4 tuần điều trị, giấc ngủ mới được cải thiện rõ ràng. Ngoài ra, nhóm thuốc này có thể gây ra một số tác dụng phụ như khô miệng, đắng miệng, táo bón, gây nghẹt mũi ở bệnh nhân có u xơ tiền liệt tuyến. Thuốc thường được chỉ định sử dụng để điều trị mất ngủ do trầm cảm, lo âu, mất ngủ do đau (do chấn thương, ung thư, đau dây thần kinh).
• Mất ngủ uống thuốc gì để tăng hiệu quả và giảm tác dụng phụ, thường xuyên bác sĩ sẽ kết hợp hai hoặc ba loại thuốc thuộc các nhóm khác nhau, phổ biến nhất là sự kết hợp giữa ba nhóm thuốc bình thần (Bromazepam) - ở liều lượng thấp, thuốc an thần mới (Olanzapine) và thuốc chống trầm cảm 3 vòng (Clomipramine) - ở liều lượng trung bình. Sau khoảng 2 tuần điều trị, bác sĩ thường sẽ giảm liều thuốc bình thần. Sau 4 tuần điều trị, thuốc an thần mới sẽ được cắt giảm, và chỉ duy trì thuốc chống trầm cảm 3 vòng ít nhất 36 tháng. Phương pháp kết hợp này giúp người bệnh nhanh chóng đạt được giấc ngủ (nhờ thuốc bình thần và thuốc an thần mới). Sau khi thuốc chống trầm cảm 3 vòng có tác dụng, thì hai loại thuốc còn lại sẽ được ngừng.

Khi gặp tình trạng mất ngủ kéo dài, người bệnh nên đến thăm bác sĩ chuyên khoa để được khám, tư vấn và nhận định liệu pháp điều trị. Để đạt được hiệu quả tốt nhất, người bệnh cần tuân thủ liều lượng và sử dụng thuốc theo hướng dẫn của bác sĩ. Quan trọng nhất, không nên tự ý điều chỉnh liều lượng, tăng hoặc giảm, không tự ý sử dụng theo đơn thuốc cũ, không tự ý thay đổi hoặc ngừng thuốc khi không còn triệu chứng, v.v. Việc tự y án thuốc có thể gây ra những vấn đề không lường trước, gây hại cho sức khỏe.

Ngoài việc sử dụng thuốc, có thể kết hợp với các biện pháp hỗ trợ khác như:

• Giữ giờ đi ngủ và thức dậy đều đặn.
• Tránh tập luyện quá mức, hạn chế ăn thức phẩm nhiều chất béo gây khó tiêu hóa, hạn chế uống nước vào buổi tối, đặc biệt là trước khi đi ngủ.
• Thực hiện các hoạt động nhẹ nhàng như tắm nước ấm, thực hiện các động tác thư giãn, uống sữa ấm trước khi đi ngủ,...
• Phòng ngủ cần được tạo ra môi trường yên tĩnh, thoáng đãng, hạn chế ánh sáng, và quan trọng nhất là không nên để các thiết bị điện tử trong phòng ngủ,...
• Không sử dụng các chất kích thích như cà phê, rượu,... trước giờ đi ngủ.

Mất ngủ uống thuốc gì cần được đánh giá và chỉ định bởi bác sĩ chuyên khoa, người bệnh tránh tự ý mua và sử dụng thuốc để tránh rủi ro không lường trước. Để được tư vấn và định rõ loại thuốc cần dùng, trước hết, người bệnh nên đến thăm bác sĩ chuyên khoa để được tư vấn và kiểm tra tình trạng sức khỏe.