Trước khi sử dụng morphine, điều quan trọng cần biết

Chia sẻ của Dược sĩ Nguyễn Văn Thắng - Bộ môn Dược học - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Minprice Times City.

Morphin thuộc nhóm thuốc giảm đau opioid, hay còn được biết đến là nhóm giảm đau gây nghiện (do có nguy cơ lệ thuộc khi sử dụng không đúng cách hoặc kéo dài).

Thuốc được ứng dụng để giảm đau trong các trường hợp đau vừa đến nặng bằng cách ngăn chặn tín hiệu đau truyền đến não.

Việc sử dụng có thể là độc lập hoặc kết hợp với các loại thuốc giảm đau khác (ví dụ: paracetamol, ibuprofen, meloxicam, celecoxib...) để tăng hiệu quả giảm đau.

Morphin là một loại thuốc giảm đau mạnh, khi sử dụng không đúng có thể gây nguy cơ lệ thuộc, quá liều, suy hô hấp và thậm chí tử vong. Việc sử dụng cần được bác sĩ hướng dẫn để đảm bảo an toàn.

Khi kết hợp với một số loại thuốc khác, morphin có thể tạo ra các tác dụng phụ như lơ mơ, ngủ gật, khó thở...

3. Các dạng và liều lượng của Morphin

Morphin có nhiều dạng sử dụng, bao gồm dung dịch tiêm, dạng viên uống, và cả dạng dung dịch tiêm vào tủy sống để giảm đau hoặc gây tê.

Một số sản phẩm chứa morphin tại Việt Nam bao gồm Morphin Vidipha 10mg/ml, Osaphine 10mg/ml, MS Contin 10mg và 30mg...

Quan trọng là không nên bẻ, nhai hoặc nghiền viên morphin vì có thể gây quá liều và nguy cơ tử vong.

Khi sử dụng morphin, hãy thảo luận với bác sĩ để hiểu rõ về loại và liều lượng phù hợp với tình trạng sức khỏe của bạn.

4. Liều lượng cho người lớn và trẻ em

Liều lượng morphin phụ thuộc vào nhiều yếu tố như mức độ đau, bệnh lý kèm theo, thuốc khác đang sử dụng, và sự theo dõi của bác sĩ. Việc chỉnh liều cần được bác sĩ hướng dẫn để tránh tình trạng quá liều.

Tránh tự ý tăng liều thuốc khi đau chưa kiểm soát, và nếu quên uống một liều, hãy thảo luận với bác sĩ để biết cách xử lý.

Trường hợp bạn quên uống một liều thuốc, cần trao đổi với bác sĩ/dược sĩ để được hướng dẫn cách xử trí. Tuyệt đối không uống 2 liều thuốc cùng một lúc để bù lại liều đã quên.

Trường hợp vô tình uống quá liều thuốc, bạn có thể cảm thấy buồn ngủ, chóng mặt hoặc khó thở. Cần liên hệ ngay với bác sĩ hoặc tới các cơ sở y tế gần nhất trong trường hợp các phản ứng trên diễn tiến nghiêm trọng hoặc gây khó chịu cho bạn.

Trong trường hợp đã dùng morphin trong một thời gian dài (trên vài tuần), nếu có ý định ngừng dùng morphin, bạn hãy trao đổi với bác sĩ trước để bác sĩ có kế hoạch giảm liều dần dần, tránh ngừng đột ngột sẽ dẫn đến “hội chứng cai”, một tình trạng khó chịu như bứt dứt, kích động, run rẩy, vã mồ hôi...

Một số tác dụng không mong muốn có thể gặp phải khi sử dụng morphin bao gồm:

• Cảm thấy mệt mỏi, buồn ngủ, lờ đờ
• Khô miệng
• Táo bón, tiêu chảy, đau bụng, giảm cảm giác đói
• Đau đầu, chóng mặt
• Ngứa, phát ban
• Lo lắng, vã mồ hôi

Nhiều người có thể không gặp tác dụng không nào hoặc chỉ gặp các tác dụng không mong muốn ở mức độ nhẹ, ngược lại, số khác lại gặp các tác dụng không mong muốn nặng hơn. Do đó, nếu có bất kỳ thắc mắc nào về tác dụng không mong muốn, hãy trao đổi với bác sĩ/dược sĩ.

Bạn cần liên hệ ngay với bác sĩ hoặc tới ngay các cơ sở y tế gần nhất nếu có các biểu hiện sau:

• Các dấu hiệu của dị ứng thuốc: phát ban, ngứa, khó thở, khó nuốt, sưng mắt, mặt, môi, lưỡi
• Chóng mặt dữ dội, ngất
• Đau tức ngực, nhịp tim nhanh
• Lơ mơ, lú lẫn
• Co giật
• Tiêu chảy, táo bón nặng nề

Để giảm tác dụng phụ của morphin, bạn có thể thực hiện những biện pháp sau:

• Đối với tình trạng táo bón, hãy thực hiện chế độ ăn giàu chất xơ từ trái cây, rau xanh, uống đủ nước và tập thể dục nhẹ. Nếu tình trạng không cải thiện, bạn cần thảo luận với bác sĩ để điều chỉnh hoặc bổ sung thêm thuốc chống táo bón.
• Đối với tình trạng nôn mửa, hãy chia nhỏ bữa ăn, tránh mùi thức ăn gắt, và thông báo cho bác sĩ nếu tình trạng kéo dài hoặc quá khó chịu.
• Nếu gặp tình trạng buồn ngủ, lờ đờ, mệt mỏi, hãy thảo luận với bác sĩ vì có thể cần điều chỉnh liều lượng. Tránh lái xe và công việc đòi hỏi tập trung cho đến khi bạn hiểu rõ cách cơ thể phản ứng với thuốc.
• Đối với tình trạng ngứa, phát ban, hãy thảo luận với bác sĩ/dược sĩ để được tư vấn xử lý.
• Lưu ý: Không tự ý tăng liều thuốc. Bảo quản thuốc cẩn thận và không chia sẻ với người khác, đặc biệt tránh xa tầm tay trẻ em để tránh tai nạn không mong muốn.

6. Những điều cần biết trước khi sử dụng morphin

Morphin có thể gây dị ứng, vì vậy, hãy thông báo cho bác sĩ/dược sĩ về mọi dị ứng trước đây. Thuốc cũng có thể tương tác với các loại thuốc khác, nên thảo luận với bác sĩ/dược sĩ về các loại thuốc bạn đang sử dụng.

Nếu bạn có các vấn đề về sức khỏe như hen phế quản, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD), ngưng thở khi ngủ, hoặc co giật, hãy thông báo cho bác sĩ trước khi sử dụng morphin.

Sử dụng morphin trong thai kỳ hoặc khi cho con bú không được khuyến cáo. Nếu bạn có kế hoạch có thai, đang mang thai hoặc đang cho con bú, hãy báo cho bác sĩ biết.